Bolje stanovanje na Vračaru
Uvod
Problem upravljanja i održavanja stambenih zgrada u etažnoj svojini jedna je od najtežih posledica privatizacije stambenog fonda u Srbiji i zemljama postsocijalističke transformacije. Stambeni fond, kao najveći kapital pojedinaca i države, kontinuirano propada. Isti efekat se može očekivati i sa fondom novoizgrađenih stambenih zgrada, ukoliko se sistem upravljanja i održavanja suštinski ne reformiše.
Osnovni pojedinačni problemi u oblasti, koji su uočeni u zemljama u tranziciji, uključujući i Srbiju, su:
- nepostojanje adekvatnog i potpunog pravnog okvira i nedovoljno uređeni odnosi između etažnih vlasnika, njihova prava i obaveze;
- neprecizno razgraničenje posebnih i zajedničkih fizičkih delova zgrade (uzurpacija zajedničkih delova zgrada), kao i svojinskih prava između privatnih i društvenih vlasnika;
- socijalističko nasleđe i odsustvo svesti o obavezama i odgovornostima građana za zajedničke delove zgrade;
- neodrživo volontersko angažovanje sadašnjih predsednika skupština/saveta stanara, neodgovarajuće upravljanje i vođenje održavanja zgrada i nezadovoljstvo vlasnika – nepostojanje profesionalne uprave;
- nizak nivo ulaganja u redovno i vanredno održavanje i nepostojanje fondova za vanredno održavanje;
- nepostajanje finansijskih mehanizama za podršku održavanju;
- nerazvijeno tržište održavanja i upravljanja zgradama;
- nerazvijena saradnja između privatnog i javnog sektora.
Danas je evidentno da je na lokalnom nivou ovaj problem veoma izražen i kao takav prepoznat i uvršćen kao strateški prioritet u većini postojećih gradskih stambenih strategija u Srbiji (pet od devet). Nesumnjivo je da je uloga gradova i opština u rešavanju ovog problema i generalno, u unapređenju sistema upravljanja i održavanja stambenih zgrada, od izuzetne važnosti.
Sveobuhvatna reforma i unapređenje sistema upravljanja i održavanja stambenih zgrada direktno će koristiti vlasnicima stanova, lokalnoj samoupravi i državi, ali i ukupnom ekonomskom razvoju, u smislu aktiviranja privrednog sektora (renoviranje i modernizacija postojećeg stambenog fonda). U sklopu reformisanja sistema upravljanja i održavanja zgrada, najsloženiji zadatak predstavlja promena svesti vlasnika stanova o odgovornosti i obavezama, koje imaju prema zgradi kao celini, njenim zajedničkim delovima (temeljima, krovovima, stepeništima i sl.) a ne samo prema svojoj stambenoj jedinici.
Nacrt Zakona o stanovanju i održavanju zgrada uvodi nove koncepte u oblast stanovanja, upravljanja i održavanja stambenih zgrada. Profesionalizacija u oblasti upravljanja, angažovanjem plaćenog upravnika, odnosno profesionalnog upravnika za zgrade sa više od 30 posebnih delova (stanova, poslovnih prostora ili garaža), razdvajanje sredstava za investiciono i tekuće održavanje, prinudna naplata, obaveza registrovanja stambenih zajednica i uvođenje centralnog registra stambenih zajednica, neke su od najvažnijh novina aktuelnog Nacrta zakona.
Projektna intervencija
Inicijativa “Bolje stanovanje na Vračaru” se sprovodi u okviru projekta “Unapređenje pružanja usluga na lokalnom nivou”, koji sprovode Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP) i opština Vračar. Inicijativa “Bolje stanovanje na Vračaru” ima za cilj doprinos unapređenju stanovanja, upravljanja i održavanja stambenih zgrada u Gradskoj opštini Vračar.
Inicijativu zajednički sprovode Gradska opština Vračar i OPTIMUS – Centar za dobro upravljanje.
Specifični ciljevi
Specifični ciljevi projektne intervencije su:
I. Unapređenje komunikacije i saradnje GO Vračar sa predstavnicima skupština/saveta stanara i jačanje participativnog učešća građana;
II. Doprinos unapređenju regulatornog okvira u oblasti stanovanja i boljeg upravljanja zgradama;
III. Podizanje svesti predstavnika skupština/saveta stanara o upravljanju u stambenim zgradama.
Aktivnosti
1. Priprema Upitnika za anketiranje predsednika skupština/saveta stanara stambenih zgrada sa teritorije GO Vračar;
2. Organizacija 4 radionice u cilju anketiranja predsednika skupština/saveta stanara u GO Vračar;
3. Analiza popunjenih upitnika i identifikacija predloga za unapređenje;
4. Priprema izveštaja, sa rezultatima istraživanja i predlozima za unapređenje;
5. Javna prezentacija nacrta Izveštaja sa predlozima za unapredjenje;
6. Finaliziranje Izveštaja i upućivanje preporuka za unapređenje regulatornog okvira nadležnim republičkim organima.
Više informacija o rezultatima anketiranja možete naći u Izveštaju o rezultatima anketiranja predsednika skupština stanara stambenih zgrada u Gradskoj opštini Vračar
